Dieta w chorobie Hashimoto

W tym wpisie postaram się przekazać Ci najważniejszą wiedzę dotyczącą diety w Hashimoto – w pigułce. Postanowiłam, że cały temat rozbiję na 3 artykuły, ponieważ jest dość obszerny. Dziś dowiesz się czym jest tarczyca, choroba Hashimoto, jakie są jej objawy, w jaki sposób jest diagnozowana i jakie są najważniejsze zalecenia dietetyczne. W kolejnym wpisie opowiem Ci o suplementacji pomocnej w tej jednostce chorobowej, natomiast w ostatnim (na ten moment:)) wpisie z tej serii poruszę temat diet eliminacyjnych (bezlaktozowej i bezglutenowej), goitrogenów, warzyw psiankowatych i soi :). Mam nadzieję, że pomogę Ci zrozumieć zasady diety w chorobie Hashimoto.

Tymczasem zapraszam Cię do zapoznania się z poniższym artykułem!

Do czego służy nam tarczyca?

Tarczyca gruczoł, który produkuje hormony: T3, T4 i kalcytoninę. Hormony T3 i T4 produkowane są pod wpływem działania hormonu TSH wydzielanego przez przysadkę – w skrócie – przysadka wydziela TSH, który stymuluje wydzielanie T3 i T4 przez tarczycę. Odpowiadają one w naszym organizmie głównie za metabolizm białek, tłuszczów, węglowodanów, cholesterolu, pobudzają serce, układ nerwowy i mózg do pracy. Dodatkowo, odpowiadają one aż za 30% podstawowej przemiany materii! Oznacza to, że jeżeli u chorego występują zaburzenia hormonów tarczycy, może mieć on problemy z nadmierną masą ciała – co z kolei wpływa negatywnie na gospodarkę hormonalną – i koło się zamyka. 

Czym jest choroba Hashimoto?

Hashimoto to choroba autoimmunologiczna polegająca na tym, że układ immunologiczny produkując przeciwciała (anty-TPO i anty-TG) atakuje tarczycę, niszcząc ją. Wskutek tego dochodzi do niedoczynności tarczycy – czyli niedoborów hormonów tarczycy. Choroba Hashimoto przebiega na tle zapalnym. Jej leczenie farmakologiczne polega głównie na przyjmowaniu hormonów tarczycy (L-tyroksyny).

Na rozwój choroby Hashimoto mają wpływ czynniki genetyczne i środowiskowe. Można być nosicielem genu odpowiadającego za rozwój Hashimoto, ale nie jest to równoznaczne z zachorowaniem. Na to, czy gen zostanie uaktywniony wpływ mają czynniki środowiskowe – np. palenie papierosów, stres, infekcje wirusowe. Istotne są również czynniki żywieniowe – np. niedobór selenu czy nadmiar jodu. Warto też wspomnieć, że chorując na inną chorobę autoimmunologiczną – np. celiakię, reumatoidalne zapalenie stawów – ryzyko zachorowania na kolejną chorobę wynikającą z autoagresji wzrasta. Dlatego też w niektórych przypadkach zaleca się pogłębioną diagnostykę. 

Diagnostyka choroby Hashimoto

W celu diagnostyki Hashimoto, lekarz najczęściej zleca następujące badania:

• TSH
• fT3 i fT4
• przeciwciała antyTPO i antyTG
• oraz USG tarczycy

Objawy choroby Hashimoto

• senność
• zmęczenie
• ciągłe uczucie zimna
• wypadanie włosów
• pogorszenie stanu cery
• zaparcia
• nadmierna masa ciała

Zasady diety w chorobie Hashimoto?

Dieta w Hashimoto to nieodłączny element procesu terapeutycznego. Poprawi Twoje samopoczucie, wpłynie pozytywnie na stan Twojej tarczycy, dostarczy składników odżywczych potrzebnych do jej pracy. Dlatego istotne jest przestrzeganie jej podstawowych zasad, które krótko opisałam poniżej. Pamiętaj, że każdy przypadek jest indywidualny, a w dobraniu odpowiednich zaleceń i jadłospisu pomoże Ci wykwalifikowany dietetyk medyczny.

Kaloryczność diety

Podaż kalorii musi być dostosowana indywidualnie. Jeżeli masz nadwagę/otyłość – zastosuj dietę redukcyjną, natomiast przy prawidłowej masie ciała stosuj dietę normokalorczyną. Jeżeli natomiast Twoja masa ciała jest zbyt niska – powinieneś zastosować dietę wysokokaloryczną. Najlepiej, jeżeli kaloryczność ustali dla Ciebie dietetyk – jeżeli potrzebujesz takiej pomocy, zapraszam do zapoznania się z moją ofertą

Badania wskazują, że otyłość jest powiązana z występowaniem choroby Hashimoto i wyższymi poziomami anty-TPO. Dlatego, najpierw należy zmienić nawyki żywieniowe i zwiększyć poziom aktywności fizycznej. Obniżenie masy ciała może przyczynić się do spadku stężenia TSH, anty-TPO oraz anty-TG, a także wzrostu stężenia fT3 i fT4. Pamiętaj jednak, że zbyt duża restrykcja kaloryczna zwiększać będzie stężenie TSH i spowalniać metabolizm. Najlepiej, jeżeli zostanie ona ustalona przez wykwalifikowanego dietetyka medycznego.

Składniki przeciwzapalne

Choroba Hashimoto związana jest z przewlekłym stanem zapalnym w organizmie. Dlatego istotne jest, aby zastosować dietę przeciwzapalną, poprzez:

• zwiększenie spożycia ryb – a zwłaszcza tłustych ryb morskich. Postaraj się, aby chociaż raz w tygodniu gościła na Twoim stole (np. łosoś, śledź, makrela). Jeżeli nie jadasz ryb, korzystna okazać się może suplementacja kwasami omega-3, które wykazują działanie przeciwzapalne i zwiększają konwersję T3 do T4.
• zwiększenie spożycia antyoksydantów – zawarte w warzywach i owocach – jedz te w różnych kolorach – czerwone, pomarańczowe, zielone, żółte, fioletowe.
• zwiększenie spożycia przypraw o działaniu przeciwzapalnym – imbir, chilli, czarnuszka, kurkuma, cynamon, oregano, kardamon, majeranek, gałka muszkatołowa

Białka

Ten składnik odżywczy zwiększa sytość posiłków, a także obniża ich ładunek glikemiczny. Źródłem białka w diecie osób z Hashimoto powinny być: chude mięsa, ryby, nabiał, a także nasiona roślin strączkowych. 

Węglowodany

Większość węglowodanów w diecie powinny stanowić węglowodany złożone. Ich źródłem są pełnoziarniste produkty zbożowe oraz nasiona roślin strączkowych. Dostarczą wielu składników mineralnych, witamin i błonnika. Należy ograniczyć spożycie cukrów prostych, znajdujących się w słodyczach czy produktach wysokoprzetworzonych. Błędem jest eliminacja owoców ze względu na znajdujące się w nich cukry proste – pamiętaj, że są również świetnym źródłem błonnika, witamin i składników mineralnych, dlatego powinny być elementem zdrowej diety.

Błonnik

To bardzo istotny składnik w diecie osoby z Hashimoto. Obniża indeks glikemiczny produktów węglowodanowych, zapobiega zaparciom, wiąże toksyczne związki w jelitach, zwiększa uczucie sytości. Jego źródłem są pełnoziarniste produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych, warzywa, owoce.

Tłuszcze

Nie eliminujemy tłuszczów z diety! Zaleca się stosować głównie tłuszcze roślinne – oliwa z oliwek, orzechy, awokado, olej rzepakowy, olej lniany, pestki. Jednak warto zwrócić uwagę również na tłuste ryby morskie, które dostarczać będą kwasów omega-3 – EPA i DHA. Należy ograniczać kwasy tłuszczowe trans i kwasy tłuszczowe nasycone, znajdujące się głównie w tłustych mięsach i wędlinach, słodyczach, produktach wysokoprzetworzonych. 

Regularność posiłków 

Zazwyczaj zaleca się zachować odstęp 3-4 h pomiędzy posiłkami, choć zależy to w dużej mierze od stanu zdrowia. W problemach z przewodem pokarmowym może się okazać, że korzystniejsze będa krótsze przerwy, a w niektórych przypadkach osób z insulinoopornością – dłuższe. Warto zachować również ok.2-3 h odstęp od posiłku przed snem.

Kompozycja posiłku, a jego ładunek glikemiczny

Warto zadbać również o niski ładunek glikemiczny posiłku. Pomoże to zapobiegać nagłym wzrostom i spadkom glikemii – a tym samym – napadom głodu i sięganiem po przekąski, zwłaszcza słodkie. W tym celu, produkty będące źródłem węglowodanów łącz z produktami białkowymi i tłuszczowymi – np. jogurt z bananem i orzechami (tak, w takim połączeniu spokojnie możesz zjeść banana:)!), koktajl na bazie kefiru z owocami i masłem orzechowym, kaszotto z warzywami i piersią z kurczaka, makaron z tuńczykiem, szpinakiem, suszonymi pomidorami i pestkami dyni…i wiele innych posiłków.

Ważne witaminy i składniki mineralne w diecie osoby z Hashimoto

Witamina D – może zmniejszać stan zapalny w organizmie, a osoby z chorobą Hashimoto są  jeszcze bardziej narażone na jej niedobory. Dlatego, w większości przypadków ważna jest jej odpowiednia suplementacja, ponieważ zazwyczaj nie jesteśmy w stanie dostarczyć odpowiedniej ilości z dietą lub wytworzyć jej zapasów na cały rok poprzez ekspozycję na słońce. Zalecam jednak kontrolowanie jej poziomu i dopiero późniejsze włączanie suplementacji (w tym celu należy zbadać parametr 25-(OH)D3 we krwi.

Jod – jest składnikiem hormonów tarczycy, niewystarczająca jego ilość może przyczyniać się do powstania wola tarczycowego, natomiast nadmierna – do efektu Wolffa-Chaikoffa i nasilać stan zapalny w organizmie. W związku z tym nie należy na własną rękę suplementować tego składnika mineralnego, dopiero lekarz może zdecydować się na ten krok. Jeżeli poziom jodu w organizmie jest w normie, wystarczy zadbać o jego odpowiednią podaż w diecie – pamiętajcie, że sól spożywcza dostępna w każdym sklepie jest jodowana, a więc m.in. ten produkt jest ważnym źródłem jodu w diecie, z którego nie warto rezygnować na rzecz soli niejodowanej (wystarczy umiar w jej spożyciu). Dobrym źródłem jodu są również ryby morskie.  

Selen – jest składnikiem enzymów, które związane są z gospodarką hormonalną tarczycy, a dodatkowo może wpływać na zmniejszenie aktywności zapalnej. Należy zadbać o jego odpowiednią podaż w diecie, poprzez włączanie takich produktów jak: orzechy brazylijskie, mięso, mleko, drożdże, ryby, podroby czy jaja.

Pij wodę!

Najlepiej średnio- lub wysokozmineralizowaną. Pamiętaj jednak, by leki popijać wodą źródlaną lub przegotowaną.

Leki

W okolicach przyjmowania leków (ok. 2-3h) nie pij kawy ani nie spożywaj produktów nabiałowych, które mogą zaburzać wchłanianie L-tyroksyny. Popijaj je wodą źródlaną lub przegotowaną.

Ilustracja użyta w artykule pochodzi z:

Rysowane ręcznie plik wektorowy utworzone przez freepik – pl.freepik.com