Z roku na rok ilość zachorowań na nowotwory rośnie. Niektóre z nich stanowią zagrożenie dla naszego zdrowia i życia, dlatego zacznij zmiany nawyków żywieniowych już dziś i nie pozwól, by ta choroba dotknęła również Ciebie.

Różnice między nowotworem a rakiem

Na starcie warto rozróżnić nowotwór od raka. Nowotwór, jak sama nazwa wskazuje, to “nowy twór”, który powstaje poprzez niekontrolowany i nadmierny rozrost komórek. Nowotwór może być łagodny (np. tłuszczak, gruczolak, mięśniak) i złośliwy (np. rak, białaczka, mięsak, chłoniak). Nowotwory łagodne powstają z tkanek dojrzałych, wzrastają wolno, są łatwe do wycięcia, nie przerzucają się. Czasem dochodzi do wznowy. Nie zmienia to faktu, że nowotwór łagodny również należy leczyć, ponieważ może z niego powstać nowotwór złośliwy! Nowotwór złośliwy natomiast ma tendencję do przerzucania się na inne narządy, do naciekania, szybkiego wzrostu, nawrotów po wyleczeniu, zagraża zdrowiu i życiu człowieka. Podsumowując – nie każdy nowotwór jest rakiem, za to każdy rak jest nowotworem.

Częstość zachorowań na wybrane nowotwory

Wśród najczęściej diagnozowanych nowotworów w 2020 r. w Polsce były:

nowotwór płuc
nowotwór jelita grubego
nowotwór piersi
nowotwór prostaty
nowotwór pęcherza moczowego
nowotwór trzonu macicy
nowotwór żołądka
nowotwór nerek
nowotwór trzustki
nowotwór jajnika

A gdyby podzielić nas na płeć, rozkład zachorowań wygląda następująco:

KOBIETY

nowotwór piersi
nowotwór płuc
nowotwór jelita grubego
nowotwór trzonu macicy
nowotwór jajnika
nowotwór szyjki macicy
nowotwór tarczycy
nowotwór pęcherza moczowego
nowotwór trzustki
nowotwór nerek

MĘŻCZYŹNI

nowotwór płuc
nowotwór prostaty
nowotwór jelita grubego
nowotwór pęcherza moczowego
nowotwór żołądka
nowotwór nerek
nowotwór jamy ustnej
nowotwór trzustki
nowotwór krtani
chłoniak nieziarniczy

Tylko w 2020 r. rozpoznano ponad 196 tys. nowotworów w Polsce i ponad 18 mln nowotworów na całym świecie! Te liczby robią wrażenie.

Modyfikowalne czynniki ryzyka wystąpienia choroby nowotworowej

Do modyfikowalnych (czyli takich, na które możemy wpłynąć) czynników ryzyka rozwoju choroby nowotworowej należą:

przewlekły stres
zanieczyszczenia środowiska
brak aktywności fizycznej
szkodliwe nałogi
nieodpowiednia dieta
nadwaga i otyłość

Czy dieta może działać przeciwnowotworowo?

Tak, dieta może zmniejszać ryzyko powstawania nowotworów. W jednej z prac przeglądowych opublikowanych w 2017 r. badacze stwierdzili, że zdrowa dieta (w tym przypadku dieta śródziemnomorska), obfitująca w warzywa, owoce i produkty pełnoziarniste może zmniejszać ryzyko powstania niektórych nowotworów, a zwłaszcza raka jelita grubego, a także redukować ich śmiertelność. W innej publikacji z 2021 r. autorzy zauważyli, że nieodpowiednia dieta może odpowiadać za rozwój aż 20-25% przypadków nowotworów na świecie – w tym ok. 10-15% wynikających z nadmiernej masy ciała, diety wysokokalorycznej i braku aktywności fizycznej, 5% ze spożycia alkoholu i 5% z nadmiernego spożycia czerwonego mięsa i zbyt niskiego spożycia nabiału i produktów pełnoziarnistych! Dlatego z pewnością można stwierdzić, że zmiana nawyków żywieniowych na lepsze może przeciwdziałać nowotworzeniu.

Dieta antyrakowa

Zasady diety antyrakowej

zwiększ zawartość antyoksydantów w diecie
postaraj się, aby połowę spożywanych przez Ciebie pokarmów stanowiły warzywa i owoce
zmniejsz ilość produktów wysokoprzetworzonych w diecie
spożywaj produkty z pełnego ziarna
codziennie wypijaj dwie szklanki nabiału – np. jogurtu, kefiru, maślanki
nie pij napojów alkoholowych
ogranicz spożycie czerwonego mięsa oraz tłuszczów zwierzęcych
unikaj stosowania cukru
zmniejsz ilość dodawanej soli
włącz do diety źródła zdrowych tłuszczów
codziennie wypijaj odpowiednią ilość wody

Dieta antyrakowa - produkty dozwolone i niewskazane

Produkty dozwolone

- świeże warzywa i owoce, a zwłaszcza: jagody, maliny, borówki, truskawki, porzeczki, jeżyny, żurawina, jabłka, wiśnie, cytrusy, pomidory, papryka, brokuły, szpinak, kapusta, sałata, czosnek, kalarepa, kalafior, cebula
- produkty pełnoziarniste: chleb razowy, makarony pełnoziarniste, mąki pełnoziarniste, kasza gryczana, kasza jęczmienna pęczak, płatki owsiane górskie
- nabiał: jogurty naturalne, kefiry, maślanki, zsiadłe mleko, skyr, twaróg
- przyprawy: cynamon, imbir, bazylia, oregano, majeranek, kurkuma, pieprz
- zdrowe tłuszcze: awokado, oliwa z oliwek, olej rzepakowy, pestki dyni, orzechy włoskie, orzechy brazylijskie, orzechy makadamia, orzechy pekan, orzechy nerkowca, migdały, tłuste ryby morskie
- źródła białka: chudy drób, ryby, jaja, fasola, ciecierzyca, soczewica, tofu
- zielona herbata

Produkty niewskazane

- czerwone mięso i przetwory mięsne
- alkohol
- produkty wysokoprzetworzone takie jak fast-food, słodycze
- cukier
- sól
- bardzo gorące posiłki i napoje
- nieświeże produkty – uwaga na mikotoksyny, które mogą znajdować się w źle przechowywanych, z nieznanego źródła owocach suszonych, zbożach, przyprawach, pestkach i orzechach
- pokarmy grillowane, wędzone, smażone (zwłaszcza w głębokim tłuszczu)
- tłuszcze nasycone – masło, smalec, tłuste mięsa, tłusty nabiał, sery żółte

Dieta antyrakowa - jadłospis

Śniadanie: Owsianka czekoladowa z borówkami

50g płatków owsianych
150ml mleka 1,5%
5g kakao ciemnego
100g borówek
60g banana
15g orzechów włoskich

Zagotuj mleko, dodaj rozgniecionego banana, płatki owsiane, kakao – wymieszaj i gotuj do zgęstnienia. Podawaj z borówkami i orzechami.

II śniadanie: Kanapka z pastą z awokado i warzywami

70g chleba żytniego razowego
50g awokado
5ml soku z cytryny, pieprz
5g natki pietruszki
50g papryki
80g pomidora
garść sałaty

Awokado rozgnieć widelcem, dodaj sok z cytryny, pieprz i posiekaną natkę pietruszki, wymieszaj i posmaruj pastą chleb. Obłóż warzywami.

Obiad: Łosoś pieczony z ryżem i kapustą kiszoną

150g łososia świeżego
5ml soku z cytryny
5g koperku
50g ryżu basmati
100g kapusty kiszonej
10ml oliwy z oliwek

Łososia polej oliwą, sokiem z cytryny, posyp koperkiem i włóż do naczynia żaroodpornego. Piecz ok. 20 minut w 200 st.C aż do ścięcia mięsa (czas zależy od grubości kawałka). W międzyczasie ugotuj ryż. Rybę zjedz z ryżem i kapustą kiszoną.

Podwieczorek: Koktajl malinowy

200ml kefiru
150g malin
60g banana
30g płatków owsianych
15g migdałów

Kefir, owoce i płatki owsiane zblenduj. Do koktajlu zjedz migdały

Kolacja: Twarożek z warzywami

100g twarogu chudego
40g jogurtu naturalnego
5g szczypiorku
40g rzodkiewki
100g papryki
70g chleba żytniego razowego

Twaróg wymieszaj z jogurtem i pokrojonymi warzywami. Zjedz z pieczywem.